21.09.1991թ.- Հայաստանի անկախության հանրաքվեի անցկացման օրը: Հանրաքվեի արդյունքների հիման վրա /99 տոկոս կողմ/ Հանրապետության խորհրդարանը Հայաստանի Հանրապետությունը հռչակել է անկախ պետություն: Սեպտեմբերի 21-ը նշվում է որպես Անկախության տոն: Մինչ այդ, 1990թ. օգոստոսի 23-ին ՀԽՍՀ Գերագույն Խորհուրդը ընդունել է «Անկախության մասին հռչակագիրը»:

«Հայաստանի Հանրապետության պետական զինանշանի մասին» օրենքն ընդունվել է Գերագույն Խորհրդի կողմից 1992թ. ապրիլի 19-ին: Վերականգնվել է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության /1918-1920 թթ./ զինանշանը, որի հեղինակներն են ճարտարապետ, Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոս Ալեքսանդր Թամանյանը և նկարիչ Հակոբ Կոջոյանը: 2005թ. նոյեմբերի 27-ի ՀՀ Սահմանադրության բարեփոխումներից հետո, 2006 թ–ի հունիսի 15-ին ընդունվել է «ՀՀ զինանշանի մասին» նոր օրենքը։ Հայաստանի Հանրապետության զինանշանը Հայաստանի Հանրապետու–թյան պետական խորհրդանիշներից է։ Հայաստանի Հանրապետության զինանշանն է` կենտրոնում` վահանի վրա պատկերված են Արարատ լեռը` Նոյան տապանով և պատմական Հայաստանի թագավորություններից չորսի` վերևից ձախ` Բագրատունի–ների, վերևից աջ` Արշակունիների, ներքևից ձախ` Արտաշիսյանների, ներքևից աջ` Ռուբինյանների զինանշանները։ Վահանը պահում են արծիվը (ձախից) և առյուծը (աջից), իսկ վահանից ներքև պատկերված են սուր, ճյուղ, հասկերի խուրձ, շղթա և ժապավեն։ Հայաստանի Հանրապետության զինանշանի հիմնական գույնն է ոսկեգույնը, պատմական Հայաստանի թագավորություններինը` վերևից ձախ` կարմիր, վերևից աջ` կապույտ, ներքևից ձախ` կապույտ, ներքևից աջ` կարմիր և կենտրոնում` վահանի վրա պատկերված Արարատ լեռը` նարնջագույն։

Ընդունվել է 1995 թ. հուլիսի 5-ին՝ համաժողովրդական հանրաքվեի արդյունքում: 2005թ. նոյեմբերի 27-ի համաժողովրդական հանրաքվեի արդյունքում ընդունվել են Սահմանադրական փոփոխու–թյունները:

Սահմանադրաիրավական բնութագիրը
Հայաստանի Հանրապետությունն ինքնիշխան, ժողովրդավարական, սոցիալական, իրավական պետություն է: Հայաստանի Հանրապետությունում իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին: Ժողովուրդն իր իշխանությունն իրականացնում է ազատ ընտրությունների, հանրաքվեների, ինչպես նաև Սահմանադրությամբ նախատեuված պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու պաշտոնատար անձանց միջոցով: Պետական իշխանությունն իրականացվում է Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան՝ օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների բաժանման ու հավասարակշռման հիման վրա:

Հանրապետության նախագահը պետության գլուխն է: Նախագահը հետևում է Սահմանադրության պահպանմանը: Հանրապետության նախագահն իր լիազորություններն իրականացնելիս անաչառ է և առաջնորդվում է բացառապես համապետական և համազգային շահերով: Հանրապետության նախագահն իր գործառույթներն իրականացնում է Սահմանադրությամբ սահմանված լիազորությունների միջոցով:

Հանրապետության նախագահն ընտրվում է Ազգային ժողովի կողմից յոթ տարի ժամկետով:

Հայաստանի Հանրապետությունում արդարադատությունն իրականացնում են միայն դատարանները` Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան: Հայաստանի Հանրապետությունում գործում են Սահմանադրական դատարանը, Վճռաբեկ դատարանը, վերաքննիչ դատարանները, առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանները, ինչպես նաև վարչական դատարանը: Oրենքով նախատեսված դեպքերում կարող են ստեղծվել մասնագիտացված դատարաններ:

Սահմանադրական արդարադատությունն իրականացնում է Սահմանադրական դատարանը` ապահովելով Սահմանադրության գերակայությունը: Հայաստանի Հանրապետությունում բարձրագույն դատական ատյանը, բացառությամբ սահմանադրական արդարադատության ոլորտի, Վճռաբեկ դատարանն է:

Վճռաբեկ դատարանը դատական ակտերն օրենքով սահմանված լիազորությունների շրջանակներում վերանայելու միջոցով ապահովում է օրենքների և այլ նորմատիվ իրավական ակտերի միատեսակ կիրառությունը, ինչպես նաև վերացնում է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտումները:

Դատարանների և դատավորների անկախությունը երաշխավորում է Բարձրագույն դատական խորհուրդը, որը անկախ պետական մարմին է՝ կազմված տասն անդամից: Բարձրագույն դատական խորհրդի հինգ անդամներին ընտրում է դատավորների ընդհանուր ժողովը, ևս հինգին՝ Ազգային ժողովը:

Հնուց Հայաստանի տարածքը աչքի է ընկել օգտակար հանածոների հարստությամբ: Դեռ պատմական ժամանակներում նրա տարածքում արդյունահանվում էին ոսկի, պղինձ, երկաթ, մկնդեղ, ծարիր, զանազան թանկագին, կիսաթանկագին և ոչ թանկարժեք քարեր: Դրա մասին են վկայում հանքաքարի և մետաղների մշակման սարքերն ու գործիքները, մետաղագործական խարամը, հին հանքատեղերի հետքերը` հայտնաբերված ներկայումս շահագործվող հանքավայրերի շրջակայքում (Սոտք ու Մեղրաձոր` ոսկի, Կապան ու Ալավերդի` պղինձ, Հրազդան` երկաթ, և այլն): Հայաստանում հայտնի են բրոնզե դարի հին մետալուրգիական կենտրոններ: Հայտնի են ոսկու, արծաթի, կապարից, ցինկի, պղնձի, մոլիբդենի ու երկաթի մի շարք հանքավայրեր, որոնք վկայում են Հայաստանի ընդերքի հարստության մասին և մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում զբոսաշրջիկների համար: Հայաստանի պղնձամոլիբդենային և բազմամետաղային հանքաքարերը հարուստ են հազվագյուտ հողերով և տարրերով` վիսմուտով, տելլուրով, սելենով, գալիումով, ինդիումով, թալիումով, ռենիումով, գերմանիումով և այլն:

Հայաստանում կան ոչ մետաղական օգտակար հանածոների և շինանյութի մեծ պաշարներ: Դրանք են աղը, գիպսը, ցեոլիտները, դիատոմիտները, բենտոնիտային կավերը, լիթոգրաֆիկ քարը, հղկանյութային քարերը, միներալային ներկերը, ցեմենտի հումքը, տրավերիտնները, գրանիտները, բազլատները, պեռլիտները, պեմզաները, խարամները և այլն: Հատկապես գնահատելի են տուֆերն ու տուֆալավաները(իգնիմբրիտները). դրանք վարդագույն են, դեղին, նարնջագույն ու սև: Հայաստանում տուֆի պաշարները գնահատվում են ավելի քան 3 մլրդ. խոր. Մ: Տուֆերի հիմնական հանքավայրերը գտնվում են Արագած սարի լանջերին: Հայաստանում հայտնի են նաև թանկագին, կիսաթանկագին ու ոչ թանկարժեք քարերի հանքավայրեր ու երևակումներ: Դրանք են փիրուզը, ամեթիստը, ագաթը, սարդիոնը, հասպիսը, քարացած փայտը, օբսիդիանը և այլն: Բնական հարստությունների շարքում գլխավոր արժեքներից են հանքային և տաք ջրերը: Հայաստանը հարուստ է նաև քաղցրահամ ստորգետնյա ջրերի պաշարներով: Կան 10 հազարից ավելի աղբյուրներ: Դրանց ջուրը մեծ մասամբ սառն է, շատ համեղ ու օգտակար:

Ամառվա միջին ջերմաստիճանը +30+35C^o, ձմեռվանը՝ -15-20C^o  :

Հայաստանի կլիման չոր արևադարձային է և տարբերվում է ցածրադիր ու բարձրադիր լեռնային մասերում: Հայաստանի հարավային և հարավ–արևմտյան հովիտներում կլիման չոր է և մայրցամաքային, տարեկան 300 մմ տեղումների քանակով: Ամռանը շատ շոգ է: Ծովի մակարդակից 1500 մետրից բարձր գտնվող գոտիներում կլիման փոխվում է չափավոր մայրցամաքայինի: Այստեղ տարեկայան տեղումների քանակը հասնում է 500-800 մմ, ամառը շոգ է, իսկ ձմեռը՝ ցուրտ: Հայաստանի ամենաբարձ գագաթները ձյունածածկ են շուրջ տարին: Կլիմային բնորոշ են առատ արևային էներգիան (տարվա կտրվածքով արևափայլը տևում է 2000-2800 ժամ, առավելագույնը՝ հուլիսին, Արարատյան դաշտում և Սևանի ավազանում): Հայաստանի կլիմայի ևս մեկ առանձնահատկություններից է եղանակային ռեժիմի մեծ փոփոխականությունը օրվա ընթացքում, լավ արտահայտված է ուղղահայաց կլիմայական գոտիականությունը, որը ստեղծվում է բարդ լեռնային ռելիֆաի հետևանքով:

ՀՀ խիստ սակավահող երկիր է, որի հողային ֆոնդը կազմում է ընդամենը 2.974.259 հա: Մեկ շնչին բաժին ընկնող հողային տարածքի ցուցանիշով` 0,4 հա, ՀՀ աշխարհում զբաղեցնում է վերջին տեղերից մեկը: Բուսականության, ռելիեֆի և կլիմայական պայմանների մեծ բազմազանության շնորհիվ այստեղ հանդիպում են հողերի 14 ծագումնաբանական տիպեր, 27 ենթատիպ, բազմաթիվ սեռեր, տեսակներ ու տարատեսակներ: Այդ 14 հողատիպերից 7-ը գոտիական են, որտեղ գերակշռում են լեռնային սևահողերը, շագանակագույն և կիսաանապատային գորշ հողերը (տարածքի 42,5 %-ը): Մյուս 7-ը միջգոտիական են, որտեղ գերակշռում են մարգագետնասևահողերը, գետահովտադարավանդային, ճահճային, մարգագետնային, աղուտալկալի և ոռոգելի մարգագետնային հողերը (տարածքի 6 %-ը): Անտառային հողերը զբաղեցնում են 697 հզ. (տարածքի 22,4 %-ը), անտառածածկ տարածությունները՝ տարածքի 11,7 %-ը: ՀՀ–ում հանդիպում են երկրագնդի վրա տարածված հայտնի գրեթե բոլոր հողային տիպերն ու ենթատիպերը՝ բացառությամբ պոդզոլայինի, լատերիտայինի: Այստեղ կա նույնիսկ շարժվող ավազներով տիպիկ անապատ (Արարատի մարզի Գոռովան գ., 200 հա), իսկ բարձրլեռնային շրջաններում հանդիպում են լեռնատունդրային հողեր: Տափաստանային հողերը ներկայացված են բազմաթիվ տիպերով և ենթատիպերով: Անտառային և լեռնամարգագետնային հողերը ևս մեծ բազմազանությամբ են ներկայացված:

Հողային այս զարմանալի բազմազանությունը հետևանք է ոչ միայն ՀՀ ռելիեֆի խիստ կտրտվածության և բարձրաչափական նիշերի մեծ տարբերության (ամենացածր կետը 375 մ է, ամենաբարձրը՝ 4090 մ), այլև կլիմայի և բուսածածկույթի մեծ բազմազանության, որը հետևանք է բնապատմական զարգացման, ուրույն աշխարհագրական դիրքի և տարածքի լեռնային բնույթի: Մշակաբույսերի համար պիտանի ՀՀ հողատարածքներում զարգանում են խաղողագործությունը, ջերմասեր կորիզավոր պտղատուների (ծիրանենի, դեղձենի) այգիները, բոստանաբանջարանոցայիև բույսերի ցանքատարածությունները, ծխախոտի տնկատափերը:

ՀՀ տարածքը տեղադիրքով Միջերկրածովյան կենսաշխարհագրական տարածաշրջանի Իրանական, Փոքրասիական ու Պոնտոս–կովկասյան մարզերի խաչմերուկ է, որով և պայմանավորված է այդ մարզերի ազդեցությունը ՀՀ կենդանական աշխարհի տեսակների վրա: Հայաստանի ֆաունան ընդհանուր առմամբ ներկայացված է անողանաշարավոր կենդանիների ավելի քան 17000(որոնցից շատերը բնակվում են միայն Հայաստանում), ողնաշարավորների 523, կաթնասունների 76, թռչունների 349(որոնցից 100-ը՝ ձմեռող), սողունների 44 (որոնցից 20-ը՝ օձեր), 24 ձկնատեսակներով:

Շատ են սողունները՝ Գյուրզան, կովկասյան իժը, պարսկական կլորագլուխ մողեսը, մողեսաօձը, ավազային մողեսիկները, Ռադդեի իժը, իժանման սահնօձերը, ոսկեգույն տրախիլեպիսը, փոքրասիական մողեսը, Շմիդտի սահնօձը, Դարևսկու իժը, ժայռային մողեսները, իլիկամողեսը, պղնձօձը: Թռչուններից հանդիպում են շիկապոչ քարաթռչնակը, իրանական ճոճահավը, սպիտակախածի կեռնեխն ու կովասյան մայրեհավը, պարող քարաթռչնակն ու թուրաջը, սև անգղը, կարմրաճակատ սերինոսը, սև կեռնեխը, անտառային աղավնին ալպիական ճայը, կովկասյան մայրեհավը, տափաստանային արծիվը: Սարդանմաններից՝ կարիճը, 200 ավելի սարդեր: Կաթնասուններից՝ Դալի ավազամուկը, մուֆլոնը, ավազամկները, լայնականջ ոզնին, աղվեսը, բեզոարյան այծը, հովազը, վարազը, սիրիական արջ: Երկկենցաղներից՝ փոքրասիական տրիտոնն ու գորտը, սովորական ծառագորտը: Փափկամարմիններից‘ Xeropicta derbentina, Xerosecta crenimargo, Orculella ruderalis, Pupilla bipapulata, Cecilioides acicula, Serrulina serrulata: Բզեզներից‘ Թախտաջյանի էրեմոդրոմիուսը, կովկասյան ախենիումը, Շնեյդերի կոլոտեսը, մետաղագույն ցիբոցեֆալուսը, բծավոր գալերուցելան, ոսկեգույն խալկոիդեսը:

Աշխարհի տարբեր երկրներում հաստատված հայկական համայնքներում՝ Հայկական Սփյուռքում, ներառյալ Հայաստանում և Արցախում, ապրում են ավելի քան տասը միլիոն հայեր: Հայերն ազգային պետականություն ունեցող այն եզակի ժողովուրդներից են, որի ավելի քան 2/3-ը ներկայումս բնակվում է պատմական հայրենիքից դուրս: Նրանք ցրված են աշխարհի ավելի քան 70 երկրներով, որոնց մեծ մասում ձևավորել են կազմակերպված համայնքներ և ակտիվորեն մասնակցում են տվյալ երկրի հասարակական, քաղաքական ու տնտեսական կյանքին:  Այսօր հայկական մեծաթիվ գաղթօջախներ կան   Ռուսաստանի Դաշնությունում, ԱՄՆ–ում, Ֆրանսիայի, Վրաստանի, Սիրիայի, Լիբանանաի, Արգենտինայի, Կանադայի, Իրանի իսլամական հանրապետություններում և այլն: Սփյուռքում հայերն առաջին հերթին զբաղվում են հայապահպանության հարցերով` հիմնելով դպրոցմներ, եկեղեցիներ, մշակութային օջախներ, համահայկական կառույցներ: Հայաստանը և Սփյուռքը սնվում են ընդհանուր պատմա–մշակութային արմատներից և հզոր են մեկը մյուսով: Հայ ժողովրդի հզորությունը բոլոր հայերի հավաքական, միասնական հզորությունն է: Սփյուռքի մշակութային, կրթական, լեզվական, կրոնական, քաղաքական և գաղափարական բազմազանությունը համայն հայության անսպառ ներուժն է:

Դրամ (AMD)՝ շահագործվում է 1993թ-ից: Մանրադրամը կոչվում է «Լումա»: Մեկ դրամը հավասար է 100 լումայի: Լուման մեծ շրջանառություն չունի և որպես այդպիսին չի կիրառվում: Շրջանառվում են 1000, 5000, 10000, 20000, 50000, 100000 թղթադրամներ և 10, 20, 50, 100, 200, 500 մետաղադրամներ: 1 USD արժե 410 AMD.
Կրեդիտ քարտերը լայն կիրառություն ունեն մեծ խանութներում, հյուրանոցներում, բուտիկներում:
Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում առևտուրն իրականացվում է բացառապես ՀՀ ազգային արժույթով՝ ՀՀ դրամով:

ՏԱՐԱԴՐԱՄԻ ՓՈԽԱՆԱԿՈՒՄ

Երևանում և այլ խոշոր քաղաքներում տարադրամի փոխանակման հետ կապված որևէ խնդիրներ չկան՝ բանկերը աշխատում են 10:00-ից մինչև 17:00, սակայն ավելորդ հերթերից և ժամանակի վատնումից խուսափելու համար նպատակահարմար է գումարը փոխանակել մեծ խանութներում շուրջորյա գործող տարադրամի փոխանակման կետերում:

ԳՆԵՐԸ

Կացարան. Էկոնոմ՝ 20-40USD, միջին կարգի՝ 60-100USD, բարձրակարգ՝ 100USD-ից բարձր.
Սնունդ. Էկենոմ – 2- 5 USD, միջին կարգի՝ 5-20USD, բարձրակարգ՝ 20USD-ից բարձր.
Տակսի՝ 0,3USD մեկ կիլոմետրի համար:
Թանգարաններ՝ 3-5USD 1 տոմսի համար:
Ինտերներ՝ 0.6USD 1 ժամի համար:

ԹԵՅԱՎՃԱՐՆԵՐ

Որպես կանոն թեյավճարները կազմում են ընդհանուր գումարի 5-10%: Երևանի որոշ հաստատություններում, ռեստորաններում, սրճարաններում թեյավճարները հաշշված են ընդհանուր հաշվի մեջ: Որոշ վայրերում թողնում են մանրը: Հյուրանոցի բեռնակրին թողնում են թեյավճար 500-1000 դրամ: Տաքսու վարորդին` 500 դրամ: Մատուցողներին և ռեստորանների շվեցարներին թեյավճարները կարելի է թողնել վաղօրոք:

Արտասահմանյան լրատվամիջոցներ.

Մի շարք արտասահմանյան թերթեր և ամսագրեր կարելի է ձեռք բերել հյուրանոցներում և թերթի կրպակներում: Երևանում հրատարակվում է «Նոյան Տապան» անգլալեզու թերթ: Արտերկրյա հեռուստաալիքներից Հայաստանում ցուցադրվում են CNN, EuroNews, BBC, ОРТ, РТР և այլ հեռուստաալիքներ:

Տեղական թերթեր, ամսագրեր.

Հայաստանի Հանրապետություն օրաթերթ, Առավոտ օրաթերթ, Գոլոս Արմենիի, Դելովոյ էքսպրես, Էլ Սթայլ ամսագիր, Էկոնոմիկա, Հայաստանի Հանրապետություն, Նոյան Տապան և այլն:

Հանրային սննդի սպասարկմամբ զբաղվում են տեղական և օտարերկրյա ճանաչված ռեստորանները, սննդի արագ սպասարկման ցանցերը, սրճարանները, ավանդական գինետներն ու պանդոկները: Ռեստորաններում մատուցվում են ինչպես եվրոպական ճաշատեսակներ այնպես էլ հայկական ավանդական խոհանոցի ուտեստներ: Ռեստորանների մեծ մասը ձևավորված է տեղական կոլորիտը և մթնոլորտը ներկայացնող` ազգագրական ոգով: Որպես կանոն ռեստորաններում նվագարկում են ազգային երաժշտության փոքրիկ անսամբլեր: Ինքնասպասարկման ճաշարաններում և հանրային սննդի արագ սպասարկման կետերում կարելի է համտեսել նորմավորված չափաբաժիններով ավնադական կերակարատեսակներ և աղանդեր: Սրճարաններում բացի սուրճի բազմազան տեսականուց Ձեզ կառաջարկեն թեթև ուտեսնտներ, խմորեղեն, սառը ըմպելիքներ և կոկտելներ:

Նախաճաշում են սովորաբար առավոտյան 7-10 ընկած ժամանակահատվածում: Նախաճաշը կարող է լինել թեթև` սուրճ, թեյ, հացաբուլկեղեն, կարագ, մուրաբա, և կարող է լինել ավելի սննդարար` ձվածեղ, երշիկներ, պանիր և այլն:

Ճաշում են 12-15 ընկած ժամանակահատվածում: Որպես կանոն ճաշը կազմված է լինում երեք ճաշատեսակներից` սուպ, միս գարնիրի հետ և քաղցրավենիքներ: Ճաշին կարելի է պատվիրել աղցաններ, պանիր: Տարատեսակ կանաչին պարտադիր բակացուցիչն է ճաշի սեղանի: Ճաշի ժամին ըմպում են զովացուցիչ ըմպելիքներ` հանքային ջուր, հյուրթ, գարեջուր կամ գինի: Ճաշի վարատին մատուցվում է սև սուրճ:

Ընթիքը մատուցվում է 19-22 ընկած ժամանակահատվածում: Որպես կանոն ընթիքին մատուցում են սառը մսի ապուրներ, պանիր և կանաչի: Ընթիքին ևս սովորաբար մատուցում են գինի:

Երևանը Հայաստանի մշակութային մայրաքաղաքն է: Բալետի և օպերայի թատրոնը, գլխավոր կինոդահլիճը, թատերական հարթակները, համերգասրահները, թանգարանները, զբոսայգիները, ջազ ակումբները և մարզադահլիճները Ձեր տրամադրության տակ են:

Երևանում են անցկացվում բազմաթիվ համերգային, թատերական և կինո փառատոններ, անհատական և խմբակային ցուցահանդեսներ, բացօթյա համերգներ և պարային բեմականացումներ:

Ամառային տապին կարելի է ապաստան գտնել Ջրաշխարհ–ում, որտեղ գործում ջրային բազմապիսի ատրակցիոներ: Լողասպորտի ավելի լուրջ սիրահարները կարող են օգտվել նաև ք.Ծաղկաձորում գործող Օլիմպիական լողավազանից:

Երևանցիների և մայրաքաղաքի հյուրերի մեկ այլ սիրելի ժամանցի վայրերից է Փլեյ Սիթին, որտեղ բացի Բոուլինգից և Պեյնթբոլից կարելի է նաև Բագի վարել:

Ձիասպրոտի սիրահարներին խորհուրդ կտանք օգտվել Այր և Ձի հանրահայտ հանգստյան գոտու ծառայություններից:

Փոքրիկների համար գործում է մանկական երկաթուղին, լունապարկը, Հաղթանակի զբոսայգու ատրակցիոները:

Վերջին ժամանակներս գնալով ավելի մեծ համբավ են ձեռք բերում Ծաղկաձորում անցկացվող միջազգային թատերական փառատոնները, հատկապես աշխարհահռճակ Ենգիբարյանի անվան մնջաթատրոնի միջազգային փառատոնը, Ջերմուկում անցկացվող շախմատի համաշխարհային մրցաշարերը: