Արայի գյուղ

Արայի, գյուղ Արագածոտնի մարզի Ապարանի տարածաշրջանում։ Գյուղը գտնվում է Ապարանից 10 կիլոմետր հարավ-արևմուտք, Քասաղ գետի միջին հոսանքի շրջանում, գետի աջ կողմում, Արագած սարի ստորոտին։

• Ամրոց «Ավերակ բերդ» մ.թ.ա. 2-1 հզ 2 կմ հվ-ամ իրար մոտ գտնվող 4 ամրոցներ են
• Դամբարանադաշտ մ.թ.ա. 2-1 հզ ամրոցի ստորոտին
• Գերեզմանոց 19-20 դդ. հվ մասում
• Գյուղատեղի «Ամբրոցի գյուղ» 16-18 դդ. 1,3 կմ հվ-ամ
• Մատուռ Թուխ Մանուկ 17-18 դդ.
• Գյուղատեղի «Մուքոյի ավերակներ» 16-18 դդ. 0,5 կմ ամ
• Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին 1885 թ. գ.մ.
• Գերեզմանոց 18-19 դդ.
• Քարավանատուն 1213 թ. 1,5 կմ հվ  Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհից ձախ, փոքր-ինչ բարձր տեղանքում, պատվիրատու՝ Վաչե Վաչուտյան